در این بحث میخواهیم درباره آموزش الکترونیکی صحبت کنیم و بدانیم آموزش الکترونیکی چیست؟ آیا به تازگی این آموزش پدیدار شده است؟
میدانیم آموزش الکترونیکی جزء روش آموزشی مدرن محسوب میشود. پس بهتر است قبل از آشنایی با این آموزش، مقایسه‌ای بین آموزش سنتی و مدرن داشته باشیم. به طورکلی آموزش از سه بخش فرآیند، زمان و مکان آموزش تشکیل میشود.
-
در روش سنتی فرآیند آموزشی بگونه‌ای است که یک روش و محتوای آموزشی برای همه ارائه میشود ولی در شیوه مدرن روش و محتوا برای هر آموزش اختصاصی است.
-
در بحث زمان، در رویکرد سنتی یک بازه زمانی برای همه یادگیرنده‌ها لحاظ میشود ولی در روش نوین توسط خود یادگیرنده تعیین میشود.
-
برای مکان آموزش نیز میتوان گفت که در روش سنتی یک محل آموزشی برای همه اختصاص می‌یابد ولی در شیوه مدرن، آموزش گیرنده در هر مکانی که بخواهد، به مطالب آموزشی دسترسی پیدا میکند. در واقع هر جایی که باشد همان مکان میشود کلاس درس.
تاریخچه:
شاید تصور کنید آموزش الکترونیکی عمر کوتاهی دارد و به تازگی پدیدار شده ولی باید بگویم که این چنین نیست. نخستین دوره‌های آموزش از راه دور در قرن نوزدهم و به شکل مکتوب بود که فردی به نام اسحاق پیتمن در سال 1840، تدریس تندنویسی را با برگزاری دوره های غیر حضوری از راه پست در انگلیس شروع کرد که بسیار موفقیت‌آمیز بود و در آن زمان یک روش پرکاربرد به شمار رفت.
درباره تاریخچه این آموزش در ایران باید بگویم که به زمان بهره‌گیری از ابزارهای کمک آموزشی سمعی-بصری شامل نمایش اسلاید و فیلم‌های آموزشی در کلاس باز می‌گردد. بعد از آن، تلویزیون به امر آموزش همگانی از طریق این رسانه در سراسر کشور پرداخت. همچنین در دانشگاه ابوریحان بیرونی در سال 1350 برای نخستین بار به ارائه آموزش‌های از راه دور به صورت مکاتبه‌ای در هشت رشته تحصیلی پرداخت. در پایان دهه 70، آموزش مجازی در دستور کار دانشگاه تهران قرار گرفت و در سال 1380 نیز سایت دانشگاه مجازی دانشگاه تهران، با ارائه 9 درس برای دانشجویان روزانه راه‌اندازی شد. بعد از اقدام دانشگاه‌ها در استفاده از روش یادگیری الکترونیکی، آموزش و پرورش فعالیت‌هایی را در این زمینه شروع کرد و در حال حاضر نیز از آموزش الکترونیکی بهره‌مند هستند.
تعریف آموزش الکترونیکی:
بعد از دانستن تاریخچه نوبت به آشنایی با مفهوم آموزش الکترونیکی میرسیم. آموزش الکترونیکی یا electronic-learning که به اختصار e-learning خوانده میشود یعنی استفاده از تکنولوژی‌های الکترونیکی برای دسترسی به منابع و محتواهای آموزشی؛ به بیان ساده‌تر به کارگیری فناوری اطلاعات در آموزش. در کنار آموزش الکترونیکی مفاهیم دیگری نیز مطرح میشود که از آن جمله میتوان به آموزش مجازی، آموزش از راه دور، آموزش آنلاین یا برخط و.....اشاره کرد.
پس میتوان گفت آموزش الکترونیکی روش جدیدی از آموزش است که محدودیت‌های کلاس‌های آموزشی سنتی را زیر پا گذاشته و نیاز به حضور فیزیکی اساتید و دانشجویان را، از بین برده است و راهکارهای جدیدی برای در نظر گرفتن تکالیف و برگزاری آزمون ارائه کرده است. در این روش آموزشی از ابزارهایی چون نرم‌افزار، اینترنت، فضای مجازی و یا ترکیبی از اینها استفاده میشود.
سطوح آموزش الکترونیکی:
آموزش الکترونیکی به طور کلی در 4 گروه عمده طبقه‌بندی میشود که سطوح متفاوت آموزش را از ابتدایی‌ترین سطح تا پیشرفته تضمین می کند.
-
پایگاه‌های دانش
-
حمایت فنی online
-
آموزش نامتقارن
-
آموزش همزمان
انواع یادگیری‌ها:
-
یادگیری کلامی: افراد از طریق هجاها و حروفی که در کنار یکدیگر قرار می گیرند، میتوانند از این یادگیری بهره ببرند. مثلا اگر فردی می‌خواهد زبان اسپانیایی را فرا گیرد ابتدا از هجاهای این زبان شروع میکند.
-
یادگیری حرکتی: همانطور که از نامش پیداست این یادگیری با حرکت و مهارت‌های حرکتی به وقوع می‌پیوندد.
-
یادگیری مشاهده‌ای: در یادگیری مشاهده‌ای افراد میتوانند با مشاهده مطالب آموزش ببینند.
به فرض مثال، فردی که توانایی شنیدن ندارد، میتواند با مشاهده مطالب آموزش ببیند.
مزایای آموزش الکترونیکی:
-
ارزان بودن آموزش
-
تکرارپذیر بودن درس
-
به‌روز بودن محتوا
-
سهولت دسترسی به کلاس‌ها
-
برگزاری کلاس‌ها در تمامی ساعات شبانه‌روز و ایام هفته
-
تنوع دوره‌ها و موضوعات آموزشی به فراخور شرایط و استعدادهای یادگیرنده
معایب آموزش الکترونیکی:
-
بی‌اعتنایی به مقوله فرهنگ و اختلافات فرهنگی
-
عدم امکان انتقال احساسات و واکنش‌ها به صورت چهره به چهره
-
مسائل حق انتشار و حق مالکیت در محیط مجازی
-
بی‌تفاوتی نسبت به جنسیت یادگیرنده
-
دست کم گرفته شدن ارتباطات فرد به فرد
-
ناممکن بودن انجام کار عملی یا فعالیت‌های آزمایشگاهی در برخی رشته‌ها
-
انزوای اجتماعی
انواع سیستم‌های آموزش الکترونیکی چه هستند؟
-
خودآموز
این نوع یادگیری برایتان حتما آشناست ولی شاید اینگونه نامش را نشنیده باشید. این روش همان شیوه خودخوان است و هیچ ارتباطی بین یادگیرنده و یاددهنده وجود ندارد و محتوای آموزشی از قبل تهیه شده و در اختیار یادگیرنده قرار میگرد تا از آن استفاده کند. مانند CD و یا DVDهای آموزشی.
-
چهره به چهره
نوع یادگیری یاددهنده و یادگیرنده سر کلاس حضور دارند اما با این تفاوت که از ابزارهای یادگیری الکترونیکی مثل پاورپوینت، چند رسانه ای و ..... هم برای انتقال محتوا استفاده میشود.
-
سیستم آموزش الکترونیکی سریع غیر همزمان
در این روش یک تاخیر بین انتقال و دسترسی به محتوا وجود دارد. ارتباط الکترونیکی هست اما به صورت غیر همزمان. یعنی افراد میتوانند از طریق ابزارها و فناوری های گوناگونی به تعامل میپردازند مثل پست الکترونیکی.
-
سیستم آموزش الکترونیکی همزمان
به این صورت است که یادگیرنده و یاددهنده در طول انتقال محتوا به صورت مجازی با یکدیگر ملاقات می‌کنند و از تمام فناوری‌های صوت، تصویر زنده، پیام‌رسانی و سایر فناوری‌های به کار رفته در یادگیری الکترونیکی غیر همزمان استفاده میشود.
-
سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی/دوگانه، غیرهمزمان
نرم‌افزار آموزش مجازی LMS ترکیبی از یادگیری چهره به چهره و غیر همزمان است. یعنی محتوا هم از طریق کلاس‌های حضوری بین یاددهنده و یادگیرنده انتقال داده میشود و هم از طریق فناوری‌های یادگیری الکترونیکی، زمانی که افراد در یک مکان حضور فیزیکی ندارند.
-
سیستم آموزش الکترونیکی ترکیبی/دوگانه، همزمان
همانطور که از نامش پیداست این نوع یادگیری ترکیبی است یعنی ترکیبی از روش چهره به چهره و همزمان که یادگیرنده و یاددهنده هم در کلاس‌های حضوری قرار دارند و هم به صورت مجازی. به همین دلیل حضور در تمام مدت انتقال و ارائه محتوا، وجود دارد و ملاقات‌ها در زمانی یکسان و با مشارکت یادگیرنده و یاددهنده به انجام می‌رسد.
-
سیستم آموزش الکترونیکی اجتماعی
تاثیر رسانه‌های اجتماعی بسیار قوی است و میتواند برای آموزش سازمانی نیز مورد استفاده قرار گیرد. هر روز سازمان‌های بیشتر و بیشتری به قدرت واقعی یادگیری اجتماعی پی میبرند و کارکنان خود را ترغیب می‌کنند تا بیشتر با افراد هم‌اندیش و همکار خود تعامل داشته باشند. کارکنان در سیستم عامل‌های اجتماعی برای بحث در مورد مشکلات، پرسش‌ها و تجربیات همکاری می‌کنند و شبکه ایجاد می‌کنند.
-
سیستم های آموزش الکترونیکی مبتنی بر بازی
بازی‌ها همه را سرگرم می‌کنند و میتوانند محرک قدرتمندی برای یادگیری تجربی باشند. امروزه بسیاری از سازمان‌ها بر اصطلاح گیمیفیکیشن متمرکز هستند که به آن‌ها در افزایش بهره‌وری و دانش کارکنان برای یادگیری با دوره‌های مبتنی بر بازی کمک میکند. چنین دوره‌هایی به ایجاد تعامل و انگیزه برای یادگیری مطالب و مهارت‌ها در حین بازی کمک میکند.
خب دوستان امیدوارم توانسته باشم شما را با این مفهوم آشنا کنم. در پایان، به شیوه‌های تحصیلی در حیطه یادگیری الکترونیکی را میپردازیم:
- شیوه آموزشی – پژوهشی
دوره‌ای آموزشی که محتوای آن مشتمل بر واحدهای درسی و پایان‌نامه است.
- شیوه آموزشی
دوره‌ای آموزشی که دانشجو با گذراندن واحدهای درسی و بدون نیاز به گذراندن پایان‌نامه یادگیری انجام میشود.
- شیوه پژوهشی
دوره‌ای با محوریت پژوهش که دستاورد آن ارائه فناوری جدید، ارائه نظریه و ایده جدید، تولید دانش فنی، ثبت اختراع و ... میباشد و مشتمل بر اخذ واحدهای درسی محدود و التزام به ارائه پایان نامه است.
نظر شما در تصمیم دیگران اثرگذار است.
لطفا برای همراهان درسمن و بهتر شدن دوره نظر خود را بنویسید.