سیستم مدیریت پایگاه داده یا DBMS چیست

در این مقاله می‌خواهیم شما را با سیستم مدیریت پایگاه داده آشنا کنیم. با خواندن این مطلب می‌توانید از وظایف و نحوه عملکرد این سیستم مدیریت مطلع شوید و بدانید که استفاده کردن از DBMSها چه مزایا و معایبی دارد.

راستی میدانید آموزش sql server یکی از محبوبترین آموزش‌های سیستم مدیریت پایگاه داده به شمار میرود؟ البته ناگفته نماند سیستم مدیریت‌های محبوب بسیاری وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا میشوید.

پایگاه داده چیست؟

Data base یا همان بانک اطلاعاتی مجموعه‌ای از اطلاعات است که با ساختار منظمی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و مدیریت اطلاعات ذخیره شده در بانک اطلاعاتی توسط کاربر، از طریق سیستم مدیریت پایگاه داده انجام می‌شود.

سیستم مدیریت پایگاه داده چیست؟

DBMS(سیستم مدیریت پایگاه داده) مجموعه‌ای از چند نرم‌افزار کامپیوتری می‌باشد که برای مدیریت پایگاه داده‌ها، مجموعه‌ای از داده‌ها و عملیات‌های اجرایی بر روی داده‌های درخواستی کاربران، طراحی شده است. نمونه‌هایی از کاربرد سیستم مدیریت پایگاه داده، سیستم‌های حسابداری و منابع انسانی می‌باشد. قبلا از این سیستم مدیریت در شرکت‌های بزرگ استفاده می‌کردند اما حالا از سیستم مدیریت پایگاه داده از بخش‌های مهم یک شرکت محسوب می‌شود. سیستم مدیریت پایگاه داده پل ارتباطی میان پایگاه داده، کاربر و نرم‌افزار می باشد و وظیفه این سیستم برقراری ارتباط و تعامل میان این اجزا می‌باشد.

بعد از آشنایی با این سیستم می‌خواهیم از وظایفش اطلاع پیدا کنیم.

DBMS وظایف زیادی بر عهده دارد که ما در اینجا فقط وظایف مهم آن را به شما معرفی می‌کنیم.

1. ایجاد دیتابیس

2. ایجاد جدول

3. خواندن دیتا از دیتابیس

4. حفظ و نگهداری ساختمان‌های داخلی دیتابیس

5. امنیت

6. کنترل

شاید به این سوال برسید که مدیریت اطلاعات در پایگاه داده به چه صورت است؟

با خواندن ادامه مطلب به جواب این سوال می‌رسید. یکی از کاربردهای مهم سیستم مدیریت پایگاه داده انجام دادن عملیات چهارگانه است. این عملیات شامل CREAT(ساختن)، READ (خواندن)،  UPDATE(بروز رسانی) و در آخر عملیات DELET(حذف) اطلاعات می باشد و این عملیات CRUD نام دارد.

 چند نمونه از پرکاربردترین سیستم‌های مدیریت پایگاه داده:

• My sql

• sqlite

• sql server

• IDM DB2

• postgre sql

•  oracle database

•  Microsoft access

بیشتر بدانید: برای آشنایی بیشتر با سیستم مدیریت پایگاه داده‌هایی چون  sqlite و sql server چیست، به مقالات ما در اینباره مراجعه کنید.

 

انواع سیستم‌های مدیریت پایگاه داده

DBMS ها انواع مختلفی دارند که هر یک برای هدف خاصی طراحی شده‌اند و ممکن است نسبت به یکدیگر مزایا و معایبی داشته باشند. شما می‌توانید با توجه به نیاز و هدف خود از هر کدام آنها استفاده کنید.

1. network DBMS

این نوع سیستم برای ذخیره اطلاعات از ساختار شبکه‌ای استفاده می‌کند.

2. Hierarchical DBMS

این سیستم برای ذخیره کردن داده‌ها از ساختار درختی استفاده می‌کند.

3. Relational DBMS

این نوع DBMS یکی از پر کاربردترین سیستم‌های مدیریت پایگاه داده است و ساختار داده‌ها به صورت رابطه‌ای می‌باشد.

مزایای سیستم مدیریت پایگاه داده

استفاده کردن از سیستم مدیریت پایگاه داده دارای مزایا و قابلیت‌های بسیار زیادی نسبت به روش‌های ذخیره‌سازی اطلاعات است که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.

1. دسترسی سریع به اطلاعات

دسترسی سریع به اطلاعات ذخیره شده به دلیل ایندکس نشدن آنها امکان‌پذیر نیست. زیرا دسترسی به داده‌ها در فایل‌ها به صورت ترتیبی انجام می شود. اما در سیستم مدیریت پایگاه داده دسترسی به اطلاعات به دلیل ایندکس شدن، به صورت رندوم انجام می‌شود.

2. اطمینان از ذخیره صحیح اطلاعات

در سیستم‌های ذخیره اطلاعات یکی از مشکلات اصلی که وجود داشت نبود اطمینان از ذخیره صحیح داده و امکان اتصال همزمان به محل ذخیره آنهاست که وجود نداشت. در سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) به راحتی می‌توان از اتصال چندین نرم‌افزار و کاربر به سمت پایگاه داده پشتیبانی کند.

3. از قابلیت تراکنش پشتیبانی می‌کند

امکانی را فراهم می‌سازد که اگر پردازش‌ها به صورت کامل انجام نشدند، اطلاعات به حالت اولیه برگردد اما این قابلیت در سیستم‌های ذخیره فایلی وجود نداشت.

4. استانداردسازی اطلاعات

استانداردسازی اطلاعات از طریق سیستم مدیریت پایگاه داده به منظور بهینه‌سازی پایگاه داده می‌باشد. این سیستم امکاناتی مثل حذف اطلاعات تکراری، فشرده‌سازی و...در اختیار کاربر قرار داده است.

5. قابل توسعه و مقیاس‌پذیر

یکی دیگر از مزایای DBMSها قابلیت توسعه و مقیاس‌پذیر بودن آنها می‌باشد و برای افزایش حجم داده و اطلاعات راهکارهای زیادی به ما پیشنهاد می‌کند.

6. استانداردسازی

برای جلوگیری از اختلال و نابسامانی در پایگاه داده حتما باید در سیستم مدیریت پایگاه داده، استانداردها رعایت شوند.

7. امنیت بالا

با استفاده کردن از سیستم مدیریت پایگاه داده می‌توان برای دسترسی به بخش‌های مختلف داده از طریق کاربران محدودیت قرار داد.

معایب سیستم مدیرت پایگاه داده

در هر سیستمی ممکن است در کنار تمام مزیت‌هایی که دارد، معایبی هم وجود داشته باشد که ما قبل از به کارگیری باید این معایب را در نظر بگیریم.

• پیچیدگی در طراحی پایگاه داده

ایجاد و طراحی پایگاه داده با استفاده ازDBMS ها ممکن است پیچیده و زمانبر باشد. پس برای به کارگیری از این سیستم نیاز به تجربه و تخصص دارید.

• نیاز به نرم‌افزار و سخت‌افزار

استفاده کردن از سیستم‌های مدیریت پایگاه داده نیاز به تهیه و سخت‌افزار و نرم‌افزارهای جداگانه دارد و انجام این کار هزینه‌بر می‌باشد.

• متمرکز بودن اطلاعات ذخیره شده

به دلیل متمرکز بودن اطلاعات ذخیره شده با به وجود آمدن خطا و مشکلی برای سیستم، تمام اطلاعات در خطر از دست رفتن قرار می‌گیرند؛ برای جلوگیری از این مشکلات تهیه کردن نسخه پشتیبان راه حل مناسبی است.

• وابستگی نرم افزار ها

با استفاده کردن از سیستم مدیریت پایگاه داده، نرم افزارهای طراحی شده به پایگاه داده وابسته خواهند شد.

نتیجه گیری:

اگر می‌خواهید به راحتی داده‌ها و اطلاعات نرم‌افزاری خود را مدیریت کنید با به‌کارگیری از سیستم مدیریت پایگاه داده این کار امکان‌پذیر است؛ اما به شرط اینکه نحوه کار کردن با این سیستم را به خوبی یاد گرفته باشید.