صفر تا 100 آموزش برنامه نویسی پایتون با گوشی

آیا برنامه نویسی پایتون با گوشی ممکن است؟

در گذشته می گفتند اگر زبان انگلیسی بلد نباشی بی سواد هستی، اما الان می گویند اگر برنامه نویسی بلد نباشی بی سواد هستی. برنامه نویسی مهارتی است که در همه زمان ها به آن نیاز داریم. اصلی ترین ابزاری که یک برنامه نویس نیاز دارد، کامپیوتر یا لپ تاپ است. هزینه بالای این سیستم های کامپیوتری عاملی است که باعث شده خیلی از افراد سیستمی نداشته باشند و به همین علت قید برنامه نویس شدن را بزنند. در این لحظه می خواهیم با خبری خوش به شما بگویم که در این مقاله صفر تا 100 برنامه نویسی پایتون با گوشی را می آموزید و رویای برنامه نویس شدن خود را به واقعیت تبدیل می کنید. 

قطعا یک علامت سوال بزرگ بالای سرتان قرار گرفته و از خود می پرسید مگر ممکن است؟ برنامه نویسی پایتون با موبایل؟ مگر می شود؟ اگر بشه چی میشه؟ دوست من این همه تعجب طبیعی است ولی این را فراموش نکن که تکنولوژی مثل یک رود جاری است که با سرعت بالا در حرکت است. تلفن های همراه نیز تنها بخش کوچکی از این جریان هستند که در مرور زمان تغییرات چشمگیری چه در ظاهر و چه در باطن داشته اند. گوشی ها آنقدر پیشرفت کردند که جای کامپیوتر و لپ تاپ را نیز تا حدود زیادی گرفته اند. این پیشرفت تا جایی ادامه داشت که حتی برنامه نویسی با موبایل نیز اتفاق افتاد. تا انتهای این مقاله به همه سوالات شما عزیزان پاسخ می دهیم. پس همراه ما باشید تا کلی چیز های مفید  و صد البته جدید یاد بگیریم. 

آیا می توانم با موبایل خودم برنامه نویسی کنم؟

اگر بخواهم در یک کلمه بگویم، جواب بله است. امکان برنامه نویسی با موبایل وجود دارد. برنامه نویسی با استفاده از موبایل یکی فرصت های طلایی برای همه است. چرا که خیلی از افراد سیستم های کامپیوتری مورد نیاز برای برنامه نویسی را ندارند. خیلی از افراد نیز لپ تاپ ندارند و کد نویسی را با استفاده از کامپیوتر انجام می دهند. عده ای دیگر نیز وجود دارند که لپ تاپ دارند اما از حمل و نقل این وسیله سنگین به ستوه آمده اند و به همین خاطر نمی توانند سیستم خود را همیشه همراهشان داشته باشند.پس چاره کار همه این افراد چیست؟ آیا محکوم به رها کردن برنامه نویسی هستند؟

البته که نه، مگر می شود عاشق برنامه نویسی باشی و آن را رها کنی؟ چاره همه این افراد موبایلی است که در دستشان دارند. هنوز متوجه منظورم نشده اید؟ منظور من این است که این افراد باید تلفن همراه خودشان را تبدیل به سیستمی مناسب برای برنامه نویسی کنند. در اصل موبایل آن ها تبدیل به یک کامپیوتر قابل حمل می شود که می تواند کار لپ و تاپ و کامپیوتر را برای شما انجام دهد و به شما اجازه می دهد تا رویای برنامه نویسی پایتون با گوشی را عملی کنید. اما عملی کردن رویای کد نویسی پایتون با گوشی نیازمند تامین یک سری پیشنیاز است که باید آن ها را تهیه کنید تا بتوانید تلفن همراه خود را به یک کامپیوتر قابل حمل تبدیل کنید. اولین و مهم ترین بخش در برنامه نویسی پایتون در موبایل، نصب یک ویرایشگر متن یا IDE است. انتخاب IDE که متناسب با سیستم عامل تلفن همراه شما باشد، اهمیت بالایی دارد. 

ابزار های مورد نیاز برای برنامه نویسی پایتون با گوشی

پایتون خودش را بار ها و بار ها به همه ما ثابت کرده است. این زبان برنامه نویسی هم برای مبتدیان است و هم برای متخصصان و هیچ محدودیتی ندارد. پس چرا کد نویسی با آن را محدود به استفاده از کامپیوتر و لپ تاپ کنیم؟ یکی از برتری های این زبان که افراد کمی به آن اشاره کرده اند، این است که می توان از این زبان در هر زمان و مکانی استفاده کرد و هیچ محدودیتی ندارد. 

اما برای استفاده از این زبان نیاز به ابزاری به اسم IDE یا ویرایشگر متن یا کد ادیتور داریم. در ادامه لیست بهترین IDE برای اندروید و بهترین IDE برای آیفون را به صورت موردی معرفی می کنم. در این مقاله ما مرحله به مرحله برنامه نویسی پایتون با گوشی اندروید را به شما عزیزان می گوییم، چرا که بیشتر افراد از گوشی هایی با این سیستم عامل استفاده می کنند. دوستانی که از گوشی های آیفون نیز استفاده می کنند نگران نباشند. چرا که محیط این برنامه ها برای هر دو زبان تقریبا مشابه است. کافی است روندی را که در اندروید طی می کنیم ، شما در آیفون طی کنید. 

 

 

بهترین IDE پایتون برای اندروید

• Pydroid 3
• Dcoder
• Programming Hub
• Creative IDE
• Qpython
• online compiler
• Code Editor
• Droid Edit
• Termux

بهترین IDE پایتون برای آیفون و آیپد

• Pyto
• Juno
• Libterm
• Git2Go
• Pythoni-run
• Carnets
• Juno Connect

کد نویسی پایتون با گوشی، از ایده تا اجرا در Termux  

تا الان شما دوست عزیز از تلفن همراه خود استفاده می کردید تا محتوا های تولید شده توسط دیگران را ببینید و یا برنامه هایی را استفاده کنید که توسط دیگران نوشته شده است. اما الان این شما هستید که قرار است با تلفنی که در دست دارید شروع به برنامه نویسی کنید و یک برنامه پایتونی بنویسید. در این قسمت برای ایجاد یک برنامه پایتون و توسعه و اجرا آن روی گوشی از Termux و Flask استفاده می کنیم. امروز و در همین لحظه قرار است تا یک برنامه ساده پایتونی را با هم بنویسیم و آن را اجرا کنیم. 

اگر برای شما این سوال پیش آمده است که چرا از Flask باید استفاده کنیم، باید در پاسخ به این سوال بگویم که دلیل استفاده از فریمورک فلسک، ایجاد یک ”!Hello, World“ است. همانطور که می دانید این دستور ساده ترین دستور برنامه نویسی در تمام زبان های برنامه نویسی است. بهتر است بیشتر از این وقت را از دست ندهیم و برویم سر اصل مطلب، یعنی برنامه نویسی پایتون با گوشی به صورت کاملا عملی. خانم ها و آقایان گوشی های خود را در دست بگیرید که قرار است کاری کنیم کارستون. 

ایجاد یک پروژه عملی با Termux

 

گام اول: نصب Termux روی موبایل

اول یک توضیح کوتاه بدهم که اصلا ترموکس چیست و چه کاری برای ما انجام می دهد؟ ترموکس یک شبیه ساز ترمینال منبع باز و رایگان است که برای گوشی های اندرویدی قابل نصب و اجرا است. این برنامه در اصل یک محیط لینوکس  را در گوشی اندرویدی را ایجاد می کند. علاوه بر این مورد، با استفاده از  پکیج منیجر این اپلیکیشن می توان نرم افزار های مختلفی را نصب کرد. 

مرحله صفر برنامه نویسی پایتون در موبایل؛ دانلود اپلیکیشن مورد نظرمان برای کد نویسی است که برنامه مورد نظر ما ترموکس است. برای دانلود Termux می توانید به گوگل پلی، کافه بازار و f-droid مراجعه کنید. تمامی این سایت ها معتبر هستند و می توانید با خیال راحت ترموکس را از آن ها دانلود کرده و نصب کنید. 

بعضی از افراد فکر می کنند که با نصب ترموکس به گوشی خودشان آسیب می زنند که این کاملا غلط است. در اصل می توان گفت ترموکس مانند یک کامپیوتر شخصی است که در گوشی اندرویدی استفاده می شود. کد نویسی با زبان های برنامه نویسی مختلف را می توان در ترموکس انجام داد که یکی از آن ها پایتون است. 

چند بسته پایتون از پکیج منیجر ترموکس در دسترس است که البته این نکته را هم باید بگویم که تنها برای پایتون 3 این بسته ها قابل استفاده است. تمامی این بسته ها را باید برای جلوگیری از خطا های کامپایلی نصب کنید. این موارد برای python-numpy، numpy و pkg install است. همینقدر اطلاعات از ترموکس برای شروع کافی است. اما اگر دوست دارید بیشتر درباره ترموکس بدانید، حتما در قسمت کامنت بگویید تا یک درباره آن یک مقاله مفید و کاربردی بنویسم. 

تا این مرحله ترموکس را از گوگل پلی یا کافه بازار دانلود و نصب کرده اید. همانطور که متوجه شدید ترموکس یک شبیه ساز ترمینال فوق حرفه ای و قدرتمند است که می توان با نصب بسته های اضافی قدرت آن را چندین برابر کرد. حال به مرحله بعد برنامه نویسی پایتون با گوشی می رویم. 

پس از نصب ترموکس اولین چیزی که مشاهده می کنید، تصویر بالا است. حال که ترموکس را نصب کردید و آن را راه اندازی کردید لازم است که با استفاده از دستور pkg Termux نرم افزار های لازم را نصب کنید. 

ابتدا root-repo را با دستور زیر نصب می کنیم:

$ pkg install root-repo

حالا یک بروزرسانی انجام می دهیم تا همه نرم افزار های نصب شده به روزرسانی شوند. این بروزرسانی را با دستور زیر انجام می دهیم:

$ pkg update

و حالا به سراغ نصب پایتون می رویم:

$ pkg install python

اگر تا اینجای کار  برنامه نویسی پایتون در گوشی را درست پیش برده باشید، تصویر زیر باید برای شما نیز نمایش داده شود:

 

 

هنگامی که نصب و راه اندازی پایتون به اتمام رسید و پیکربندی خودکار انجام شود، وارد مرحله بعد از کد نویسی پایتون در گوشی می شویم. 

گام دوم: ساخت برنامه اندرویدی در اندروید

حالا که خفن ترین ترمینال اندرویدی را نصب کرده ایم، می توانیم برنامه نویسی پایتون با گوشی را انجام دهیم و این کار را به گونه ای پیش ببریم که انگار در یک کامپیوتر با سیستم عامل لینوکس برنامه نویسی کرده ایم. همه این اتفاقات نشان دهنده قدرت واقعی ترموکس است. بهتر است به سراغ ادامه کد نویسی برویم. 

مثل برنامه نویسی پایتون در دسکتاپ برای برنامه نویسی پایتون در گوشی نیز با ایجاد یک دایرکتوری شروع می کنیم. برای ایجاد این دایرکتوری از دستور زیر استفاده می کنیم:

$ mkdir Source

$ cd Source

بعد از این که یک دایرکتوری ایجاد کردیم به سراغ ایجاد یک محیط مجازی برای پایتون می رویم. حالا چرا این کار را کردیم؟ علتش این است که می خواهیم پروژه پایتون ما مستقل از سیستم توسعه پیدا کنید. 

سیستم ما در اینجا موبایل است و می خواهیم کد نویسی پایتون در گوشی را به طور مستقل انجام دهیم تا بتوانیم آن را در هر سیستم دیگر نیز توسعه دهیم. روند برنامه نویسی پایتون با گوشی هیچ فرقی با برنامه نویسی پایتون با کامپیوتر و لپ تاپ ندارد و دقیقا مشابه هم است. 

طبق همین روند الان باید در محیط مجازی خود ماژول های مخصوص پایتون را نصب کنید. 

$ python -m venv ven

حالا باید محیط مجازی جدیدی را که ایجاد کرده اید، فعال کنید. نکته ای قطعه کد بعدی دارد این است که باید بین دو نقطه ای که بعد از علامت $ آمده است یک فاصله قرار دهید. 

$ . ./venv/bin/activate
(env)$

حالا با استفاده از pip باید Flask Python را نصب کنید. 

(env) $ pip install flask

گام سوم: کد نویسی پایتون در اندروید

در این بخش وارد فاز عملیاتی شدیم و باید اصل مطلب کار را انجام دهیم. تا این لحظه در حال آماده کردن مقدمات برای این مرحله بودیم، پس بیشتر از این نباید وقت رو از دست داد. بریم سراغ کاری که از ابتدا منتظرش بودید و آن چیزی نیست جز برنامه نویسی پایتون با گوشی. 

نکته ای که باید در این مرحله به شما بگویم این است که هر برنامه ای که قصد دارید ایجاد کنید باید الگوریتم آن ها از پیش تعیین کرده باشید تا بتوانید خیلی سریع تر عمل کد نویسی را انجام دهید. اگر با الگوریتم آشنایی ندارید یا آن را در سطح مبتدی بلد هستید، پیشنهاد می کنم به دوره های الگوریتم درسمن سر بزنید و از آن ها استفاده کنید. 

خب؛ بریم سر اصل مطلب، برای شروع کار در این مرحله نیاز است با یک ویرایشگر متن کلاسیک کار کرده باشید. پیشنهاد من vi است چرا که قبلا با آن کار کرده ام و می دانم که کار با آن چقدر ساده و راحت است. اگر با این تکست ادیتور آشنایی ندارید پس باید به سراغ اپلیکیشن vimtutor بروید و این برنامه را نصب کنید. 

*******************

 

اگر هم علاقه ای به استفاده از این کد ادیتور ندارید، پس بهتر است به سراغ تکست ادیتور های دیگری چون joe، jove، emacs، jed بروید و آن ها را نصب و استفاده کنید. به قول یه تبلیغ تلوزیونی که حتما همگی دیدید "ریش و قیچی دست خودتون هست" چون فرقی بین آن ها نیست و همگی کار شما را راه می اندازند.

حالا به سراغ استفاده از تابع heredoc می رویم. با استفاده از این تابع می توانیم متن را مستقیم وارد کنیم و دیگر نیاز به هیچ واسطه ای برای کد نویسی نداریم.  

 

(env)$ cat << EOF >> hello_world.py
> from flask import Flask
> app = Flask(__name__)
>
> @app.route('/')
> def hello_world():
>     return 'Hello, World!'
> EOF
(env)$

با استفاده از این کد دستوری شما توانسته اید flask را وارد کارزار کنید و با کمک آن یک برنامه ایجاد کنید و  جمله معروف در برنامه نویسی یعنی hello_world را به عنوان خروجی این برنامه دریافت کنید و شیرینی کد نویسی پایتون در گوشی را بچشید. 

کم کم به مراحل پایانی برنامه نویسی پایتون روی موبایل نزدیک می شویم. حالا که توانسته اید با موفقیت کد وب سرور را آماده کنید، نوبت به آن رسیده است که به سراغ استفاده ازمتغیر های محیطی یا همان environment variables بروید و وب سروری که به آن نیاز دارید را در تلفن همراه خود ره اندازی کنید. 

قطعا شما پیش تر با متغیر های محیطی آشنا شده اید اما از آنجایی که احتمال می دهیم که ممکن است این مبحث را فراموش کرده باشید، خیلی کوتاه و مختصر آن را برای شما توضیح می دهیم. متغیر محیطی یا environment variables متغیری است که از یک جفت (نام/ مقدار) تشکیل شده است و می تواند رفتار فرآیند های درحال اجرا را دگرگون کند. 

برگردیم به بحث اصلی؛ یعنی برنامه نویسی پایتون در اندروید که در ادامه نیز کد های مربوط به این قسمت را نیز آورده ایم و خروجی آن را نیز به شما نشان داده ایم. پس از اجرا قطعه کد زیر شما توانسته اید فلسک را روی گوشیتان اجرا کنید. 

(env) $ export FLASK_APP=hello_world.py
(env) $ export FLASK_ENV=development
(evn) $ python hello_world.py

پس از اجرای فلسک شما شاهد نمایش یک پیام روی گوشیتان هستید که به شرح زیر می باشد و به شما می گوید که سرویس برنامه فلسک در حال اجرا است:

serving Flask app… running on http://127.0.0.1:5000/

قطعا این سوال برای شما پیش آمده است که آیا نمایش این پیام حین برنامه نویسی پایتون در موبایل؛ نشانه خوبی است یا خیر؟ پاسخ به این سوال شامل دو قسمت است. قسمت اول این که سوال خیلی خوبی پرسیدید و قسمت دوم نیز؛ بله است. 

هنگامی که این پیام روی نمایشگر تلفن همراهتان ظاهر شود یعنی شما یک وب سرور کوچک دارید که قابلیت اجرا روی لوکال هاست که همان گوشی شما است را دارد. سرور شما اکنون به درخواست هایی که به پورت 5000 فرستاده می شود، گوش می دهد. 

اکنون برای آن که بتوانید برنامه وب خود را ببینید کافی است مرورگر تلفن همراه خود را باز کنید و به نشانی http://localhost:5000 بروید. 

آیا کد نویسی پایتون در گوشی امنیت موبایل ما را به خطر می اندازد؟

سوال خیلی خیلی مهمی که در این قسمت از برنامه نویسی پایتون روی موبایل پیش می آید این است که آیا کد نویسی پایتون در گوشی امنیت تلفن همراه ما را به خطر نمی اندازد؟ اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم نگرانی این افراد زمانی حاصل می شود که آن ها در طی مراحل برنامه نویسی پایتون با گوشی به یک سرور متصل شده اند. 

خبر خوش برای شما برنامه نویسان عزیز این است که نیازی به نگرانی در این زمینه نیست، چرا که شما تنها به یک سرور محلی یا همان سرور لوکال متصل شده اید و هیچ کسی از بیرون نمی تواند به شما درخواست بدهد. در اصل این تلفن همراه شما است که هیچ کدام از درخواست هایی را که از محیط بیرون می آید، نمی پذیرد و تنها کسی که می تواند به سرور فلسک شما دسترسی داشته باشد، خودتان هستید پس خیالتان راحت باشد که امنیت تلفن همراه شما با انجام کد نویسی پایتون در گوشی به خطر نمی افتد.

چگونه سرور خود را برای دیگران نیز قابل مشاهده کنیم؟ 

برای آن که دیگران نیز بتوانند خروجی برنامه ای که شما نوشته اید را ببینند، نیاز دارید تا تغییراتی را در سرور خود ایجاد کنید. برای این کار شما باید حالت اشکال زدا یا همان دیباگینگ فلسک را غیر فعال کنید. برای غیر فعال کردن دیباگینگ فلسک کافی است host=0.0.0.0-- را به دستور run اضافه کنید. با انجام این دستور شما پورت های گوشی خود را باز کرده اید. 

قطعه کد زیر برای غیر فعال کردن حالت دیباگینگ فلسک و باز کردن پورت های گوشیتان می باشد:

(env) $ export FLASK_ENV=””
(env) $ flask run –host=0.0.0.0

برای خروج از این وضعیت و بستن مجدد پورت های تلفن همراهتان می توانید دکمه های Ctrl+C را به طور همزمان فشار دهید تا سرور متوقف شود. رازمگوی این بخش از کد نویسی پایتون در گوشی نیز استفاده از کلید ویژه ترموکس یا همان special Termux key به منظور کنترل کردن است. 

پس از گذر از این مراحل برنامه نویسی پایتون روی موبایل چه کاری انجام دهیم؟

پس از عبور از تمامی مراحل کد نویسی پایتون روی گوشی نوبت به این رسیده است که دودوتا چهارتا کنید و تصمیم بگیرید که چه کاری می خواهید انجام دهید؟ بیایید با خودمان صادق باشیم. یک تلفن همراه هیچگاه نمی تواند یگ گزینه مناسب و نه حتی ایده آل؛ برای تبدیل شدن به وب سرور برای یک پروژه واقعی برنامه نویسی باشد. 

پس بهتر است نگاه جدی تری به این مسئله داشته باشید و این نکته را نیز بانید که کد نویسی پایتون در گوشی یک گزینه هیجان انگیز برای شروع است اما در ادامه و برای کار حرفه ای نمی توان روی آن حساب کرد. البته ما معتقد هستیم اولین جرقه های پیشرفت از همین لحظات اتفاق افتاده است. پس به کنجکاوی خود آری بگویید و کد نویسی پایتون با گوشی را همین الان شروع کنید و کلی اتفاقات هیجان انگیز را رقم بزنید. 

پرده آخر پیرامون برنامه نویسی پایتون با گوشی . . .

در این مطلب بلند بالا و پر مغز درباره کد نویسی پایتون در گوشی صحبت کردیم و به شما گفتیم که با همین گوشی هایی هم که در دستتان هست نیز می توانید برنامه نویسی پایتون را انجام دهید. پس از آن به معرفی ابزار هایی که نیاز داشتید پرداختیم تا در حین کار دچار کم و کسری نشوید.

در مرحله بعد از برنامه نویسی پایتون روی موبایل به شما گفتیم که چه گام هایی را بردارید و چکار هایی را انجام دهید که بتوانید پروژه پایتون خود را روی موبایل کد نویسی کنید. امیدواریم تمامی این گام ها را آهسته و پیوسته طی کنید تا به نتیجه دلخواهتان برسید. کامنت ها با آغوش باز منتظر سوالات و پیشنهادات سازنده شما هستند. دغدغه اصلی شما حین کد نویسی پایتون روی موبایل در کدام بخش بود و چگونه آن را برطرف کردید؟