در سالیان
دور که به تازگی از اینترنت عرضه شده بود؛ علم کامپیوتر و برنامه نویسی مختص به افراد خاصی چون
برنامه نویسان و مهندسان کامپیوتر بود و هر کسی توانایی ساختن نرم افزار ها و برنامه های کامپیوتری
را نداشت و تنها افرادی می توانستند به فعالیت در این حوزه بپردازند که مشغول به تحصیل در
علوم کامپیوتر بودند. اما امروزه همه چیز تغییر کرده است و حتی کودکان نیز می توانند به
برنامه نویسی بپردازند. از آنجایی که دنیای کودکان با رنگ و تصویر و بازی آمیخته شده،
آموزش اسکرچ بهترین گزینه برای ورود آن ها به دنیای برنامه نویسی است.
تمام بازی های کامپیوتری، ویدیو ها،
وب سایت ها و هر آنچیزی که در اینترنت وجود دارد، با استفاده از کد نویسی به
وجود آمده است. در حال حاضر؛ برنامه نویسی پر تقاضا ترین شغل در سراسر دنیا
است و کارفرمایان در همه شرکت ها و سازمان ها به دنبال استخدام این افراد
هستند. همین عامل باعث شده تا والدین فرزندان خود را تشویق به یادگیری
برنامه نویسی کنند و این کار را نیز از همان سنین پایین شروع کنند.
آموزش برنامه نویسی
اسکرچ برای کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است و به همین علت خیلی از کشور های
توسعه یافته، در کنار آموزش دروس نظری مانند ریاضی و علوم و زبان انگلیسی به
آموزش برنامه نویسی هم می پردازند و این کار را در مدارس انجام می دهند.
برای آن که
بتوانید کودکتان را به برنامه نویسی تشویق و علاقه مند کنید، باید به 2 اصل اساسی توجه
داشته باشید، اولین مورد این که چگونه برنامه نویسی را به او بیاموزید که روز به روز به
برنامه نویسی بیشتر علاقه مند شود و رفته رفته خودش بخواهد این مسیر را ادامه دهد و
دومین مورد نیز این است که آموزش برنامه نویسی را با چه زبانی شروع کنید
که بیشترین میزان تاثیر گذاری را روی یادگیری کودکتان داشته باشد و
او را آماده یادگیری زبان های برنامه نویسی مانند پایتون کند.
در ادامه به این 2 اصل اساسی می پردازیم و به شما خواهیم گفت اصول آموزش زبان
برنامه نویسی به کودکان به چه صورت است و در کنار آن نیز به آموزش اسکرچ می پردازیم تا
بتوانید فرزند خود را با بهترین زبان برنامه نویسی کودکان آشنا کنید و او را
آماده ورود به دنیای برنامه نویسان کنید. پس تا انتها همراه ما باشید.
چگونه برنامه نویسی را به کودکان آموزش دهیم؟
برای آن که کودکتان بتواند آموزش اسکرچ را
ببیند و بیاموزد؛ نیاز است که 5 مرحله را پشت سر بگذارد. این مراحل به او کمک می کند
تا بتواند درست و اصولی پیش برود و پیوستگی خود را در آموزش برنامه نویسی حفظ کند و
در کنار آن نیز به پیشروی در این حوزه ادامه دهد. این 5 مرحله عبارت است از:
مرحله یک: آشنایی با کد نویسی
اولین گام برای
آن که بتوانیم آموزش اسکرچ را شروع کنیم، این است که بدانیم کد نویسی چییست، چرا که
با پاسخ به این سوال می توانیم به دنیای برنامه نویسی ورود پیدا کنیم. کد نویسی
فرآیندی است که در آن دستور العمل هایی را به کامپیوتر می دهیم تا کار مشخصی
را برای ما انجام دهد. این کار در عین سادگی، می تواند دشوار هم باشد.
کد نویسی آنجایی دشوار می شود که رایانه ها نمی توانند تفاوت و ابهامات زبان انسان را درک کنند و
انسان نیز مجبور است از یک زبان ساده تر استفاده کند که فهم آن برای رایانه آسان باشد که این
زبان نیز همان زبان برنامه نویسی است. کامپیوتر ها با این هدف ساخته شده اند که کارهای شگفت
انگیزی کنند، اما این وسایل کاربردی و مفید بدون زبان برنامه نویسی عملا کاربرد خود را
از دست می دهند و وسایلی هستند که بیکار روی میز نشسته اند و خاک می خورند.
زبان های برنامه نویسی زیادی وجود دارند، اما یکی از
مناسب ترین آن ها برای کودکان، زبان برنامه نویسی اسکرچ است. اسکرچ یک زبان برنامه نویسی بصری و مبتنی
بر بلوک است که مناسب ترین زبان برای آموزش کودکان است. آموزش اسکرچ بهترین گزینه برای شروع است،
اما در ادامه این کودکان هستند که انتخاب می کنند چه زبان برنامه نویسی را بیاموزند.
درست است که همه زبان های برنامه نویسی مفاهیم
مشترکی دارند، اما هر کدام از آن ها کاربرد های خاص خودشان را دارند و به همین دلیل کودک، خود باید
انتخاب کند که به چه حوزه ای علاقه دارد و می خواهد در آن حوزه به یک متخصص تبدیل شود. نکته ای که در
این قسمت باید بدانید این است که هنگام تعریف کد نویسی و فرآیندی که طی می کند، همه مسائل را
نزدیک به هم نگه دارید و پراکنده صحبت نکنید تا فرزندتان دچار آشفتگی ذهنی نشود. آهسته و
پیوسته آموزش دادن به کودکان، از جمله اصولی است که باید همیشه به آن توجه داشته باشید.
آموزش برنامه نویسی با چاشنی سرگرمی، همیشه برای کودکان جواب می دهد.
مرحله دو: پرورش علاقه به کد نویسی
آموزش اسکرچ از جمله آموزش هایی است که
همیشه کودکان علاقه مند به ادامه آن هستند. البته این به شرطی است که کودک خود را به خوبی با
زبان های برنامه نویسی آشنا کرده باشید. بچه ها عاشق برنامه نویسی و کد زنی هستند. بچه ها
همیشه ذهنی پر از ایده و خلاقیت دارند و این را می توان از جملاتی چون «کاش فلان برنامه
با فلان ویژگی وجود داشت» یا «کاش یک بازی با ویژگی هایی که می خواستم وجود داشت».
کافی است مفهوم برنامه نویسی و کد نویسی
را به آن ها آموزش دهید و بگویید که زبان های برنامه نویسی مختلف چه کاری انجام می دهند و
چگونه می توانند آن چه را که کودکتان تصور می کند، پیاده سازی کند. مطمئن باشید بچه ها
پس از آن که متوجه شوند راهی برای پیاده سازی و عملیاتی کردن ایده هایشان وجود دارد،
با تمام وجود شروع به آموزش برنامه نویسی می کنند و از آن نیز لذت می برند.
آموزش اسکرچ شروع مسیر است،
اما برای انتخاب زبان اصلی برنامه نویسی، باید به سراغ خود کودکان برویم و به
علایق آن ها توجه ویژه ای داشته باشیم. اجازه دهید با ذکر مثال به این موضوع بپردازیم.
اگر فرزندتان به مسائلی پیرامون واقیت مجازی، هوش مصنوعی و رباتیک علاقه دارد،
پس بهتر است به سمت یادگیری زبان های برنامه نویسی چون پایتون برود.
اگر کودک شما به ساخت بازی علاقه دارد، بهترین زبان برنامه نویسی برای او
Unity و Unreal است. یکی از چالش های بزرگی که پدران و مادران با آن رو به رو می شوند، علاقه
فرزندانشان به بازی هایی چون لگو یا حتی ورزش است. به این گروه از پدر و مادر ها
نیز این اطمینان خاطر را می دهیم که فرزندان آن ها نیز می توانند به سمت
برنامه نویسی بروند و این در صورتی ممکن است که کد نویسی را برای آن ها
جذاب کنیم و حس هیجان نسبت به برنامه نویسی را در آن ها تقویت کنیم.
سبک های یادگیری متفاوتی در برنامه نویسی برای کودکان وجود دارد که بهترین آن ها
آموزش اسکرچ است. کودکان با توجه به سلایق و علایق خود و همچنین زمینه های که در آن ها
استعداد دارد، مسیر یادگیری خود را پیدا می کند یا آن را می سازد. خوب است که سبک
یادگیری کودکتان را درک کنید و درباره انگیزه اش پیرامون یادگیری صحبت کنید،
چرا که این کار باعث می شود تا بهترین مسیر موفقیت برای او متجلی شود.
مرحله سه: آهسته و پیوسته تا برنده شدن
نا امیدی و شکست، بخش بزرگی از وجود
هر برنامه نویس است. این شکست و نا امیدی برای همه برنامه نویسان وجود دارد، از تازه
کار ها گرفته تا افراد حرفه ای، همگی بار ها و بار ها این احساسات را تجربه کرده اند.
با این حال، بروز این احساسات در کودکان می تواند مانعی شود بر سر راه یادگیری و
پیشرفتشان و به یک چالش جدی تبدیل شود، البته کودکان این چالش ها را تبدیل به
ابزاری برای پرورش سرگرمی و لذت بردن از کد نویسی می کنند.
یادگیری خود آموز برنامه نویسی برای هر سن و سالی امکان پذیر است. اما در
سنین پایین تر و در بین کودکان آموزش همراه با مربی در یک محیط ساختار یافته،
قطعا باعث ایجاد بستری مناسب برای یادگیری برنامه نویسی می شود.
مرحله چهارم: با آموزش اسکرچ شروع کنید
آموزش اسکرچ،
بهترین گزینه برای شروع مسیر یادگیری برنامه نویسی است. اسکرچ توسط مهندسان
MIT عرضه و توسعه داده شد. هدف
از ارائه زبان برنامه نویسی
اسکرچ، آموزش برنامه نویسی
همراه با سرگرمی به کودکان بود.
اسکرچ یک زبان برنامه نویسی بصری،
رایگان و مبتنی بر بلوک است که
به کودکان اجازه می دهد تا برنامه
نویسی را با استفاده از بازی،
انمیشن و تصاویر بیاموزند
و این کار را با استفاده
از بلوک های کد رنگارنگ
انجام می دهند که برای
کودکان قابل درک باشد و
تداعی کننده لگو برای
آن ها باشد. .
آموزش اسکرچ به این صورت است که
کودکان باید بلوک هایی را به هم بچسبانند. با این کار آن ها کد نویسی
انیمیشن های ساده را می آموزند و به مراتب به کد نویسی بازی ها و انیمیشن های پیچیده می رسند. در
آخرین گام از آموزش زبان برنامه نویسی اسکرچ، بچه ها می توانند کد هایی که نوشته اند
را با سایر بچه های برنامه نویس از سراسر دنیا به اشتراک بگذارند. .
آموزش اسکرچ برخلاف سایر زبان های برنامه نویسی،
بسیار شیرین، جذاب و سرگرم کننده است و با رابط کاربری جذابی که دارد، می تواند
توجه همه کودکان را به خود جلب کند، حتی آن هایی که خجالتی هستند یا اعتماد به نفس لازم
را برای شروع ندارد. آموزش زبان برنامه نویسی اسکرچ به آن ها حس برتری می دهد و در
اعتماد به نفس بچه ها نیز به شدت تاثیر گذار است. در اصل می توان گفت، آموزش اسکرچ
اولین گام برای یادگیری زبان های برنامه نویسی پیشرفته تر و مبتنی بر متن است.
مرحله پنجم: با یک مدرس کاربلد شروع کنید
برنامه نویسی به خودی خود کمی چالش بر انگیز است، و
این چالش در سنین پایین تر نیز بیشتر است.
کودک شما قرار است مفاهیمی را بیاموزد که
برای او تازگی دارد و به همین دلیل باید این کار را
زیر نظر یک مدرس کاربلد انجام داد.
یک مدرس کاربلد باید کودکان را مشتاق به یادگیری کند.
آموزش اسکرچ درسمن نیز زیر نظر یک مربی حرفه ای و با تجربه صورت گرفته
است که کودکان بسیاری را تاکنون آموزش داده است و آن ها را علاقه مند به
برنامه نویسی کرده است. این بدان معنا است که می توانید با خیال راحت
آموزش برنامه نویسی اسکرچ کودکانتان را به درسمن بسپارید.
برنامه نویسی برای کودکان را از چه سنی شروع کنیم؟
یکی از سوالاتی که برای همه پدر ها و مادر ها
پیش می آید این است که «برنامه نویسی کودکان از چه سن و سالی امکان پذیر است؟» یا اینکه
«آموزش برنامه نویسی اسکرچ مناسب چه بازه سنی است؟». در پاسخ به این سوالات نمی توان
جواب های قطعی داد. اما نزدیک ترین پاسخ و مناسب ترین پاسخ برای آن ها؛ این است که
آموزش برنامه نویسی اسکرچ به کودکان باید از سنی شروع شود که فرزند شما آماده
یادگیری آن می شود و این آمادگی از هر کودک به کودک دیگر متفاوت است.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که «از کجا بفهمیم که کودک ما علاقه مند
به برنامه نویسی است؟». علاقه کودکتان به برنامه نویسی را می توانید از روش های غیر
مستقیمم متوجه شوید. به طور مثال؛ آیا کودک شما علاقه ای به بازی های کامپیوتری یا
کار با کامپیوتر نشان می دهد؟ آیا کار با پازل و بازی با اعداد را دوست دارد؟
طبق تحقیقات گسترده ای که صورت گرفته
است؛ بچه های از سن 4 الی 5 سالگی آماده یادگیری برنامه نویسی هستند. البته فراموش نکنید که منظور از
آموزش برنامه نویسی؛ همان آموزش زبان برنامه نویسی اسکرچ است و نه زبان های برنامه نویسی تحت متن.
برای شروع آموزش اسکرچ، کافی است کودک شما دانش اولیه خواندن را
داشته باشد و بتواند با اعداد کار کند. قطعا با شروع آموزش نرم افزار Scratch
و به مرور زمان، این توانایی ها در کودک شما تقویت می شود. در ادامه به معرفی
اسکرچ می پردازیم تا به درک بهتری از این زبان برنامه نویسی یا به نوعی نرم افزار دست پیدا کنید.