معرفی دستورات if، else، elif و match-case (بخش دوم)

دستورات شرطی در پایتون

در این فصل از آموزش پایتون با دستورات شرطی در پایتون آشنا می شویم:

• مقدمه
• شرط های یک خطی (One line if)
• دستور (math - case)
• کلمه کلیدی (pass)

مقدمه:

یکی دیگر از مهم ترین دستورات ، دستورات شرطی در پایتون است. تا قبل از این دستورات هرچه برنامه می نوشتیم همه ی کدها اجرا می شدند و هیچ کنترلی بر کدها نداشتیم. گاهی نیاز داریم نسبت به شرایط مختلف که کاربران یا سیستم آن ها را به وجود می آورند رفتار های مختلفی انجام دهیم. به عنوان مثال شما می خواهید یک وب را جست و جو کنید اما اینترنتتان متصل نیست در این صورت باید وضیعت های مختلفی برسی بشود و نسبت به آن رفتار های مختلفی با استفاده از این ابزارها یعنی دستورات شرطی در پایتون مانند (if , else , elif) و به تازگی (math - case) به این زبان اضافه شد.
نکته: (math - case) در نسخه (3.10)  به بالا موجود است.

شرط های یک خطی (One line if):

به شرط های یک خطی می گویند (One line if). بعضی وقت ها می خواهیم شرط را کوتاه ، زیرهم بنویسیم که به آن ها شرط های یک خطی می گویند (One line if).
اگر فقط یک دستور تحت (if) بود:

ساختار:

if شرط : کدی که درصورت درست بودن آن را اجرا می کند

نمونه:

num1=int(input("Enter width : "))
num2=int(input("Enter height : "))
if num1>0 and num2>0: print(num1*num2)

خروجی(1):

Enter width : 15
Enter height : 0

خروجی(2):

Enter width : -2
Enter height : 5

خروجی(3):

Enter width : 20
Enter height : 20
400

اگر فقط یک دستور تحت (if) و (else) بود:
ساختار:

شرط if کدی که درصورت درست بودن آن را اجرا می کند
else کدی که درصورت نادرست بودن آن را اجرا می کند  

نکته: زمانی که از این نوع دستور استفاده می کنیم دیگر نیازی به (:) نیست.
نمونه:

num1 = int(input("Enter width : "))
num2 = int(input("Enter height : "))
print(num1*num2) if num1>0 and num2>0 else  print("Error")

خروجی(1):

Enter width : 15
Enter height : 0
Error

خروجی(2):

Enter width : -2
Enter height : 5
Error

خروجی(3):

Enter width : 20
Enter height : 20
400

اگر چند دستور تحت (if) بود:
ساختار:

شرط if کدی که درصورت درست بودن آن را اجرا می کند
; کدی که درصورت درست بودن آن را اجرا می کند
;   ….

نکته: پایان هر خط کد باید از (;) استفاده شود.
نکته: بهتر است زمانی که فقط یک دستور تحت (if) بود آن را به صورت یک خطی بنویسیم.
گاهی می خواهیم با استفاده از (if - else) مقدار های مختلفی را در متغیری ذخیره کنیم که می توان آن را به صورت یک خطی نوشت.

نمونه:

num1=int(input("Enter number : "))
x=333 if num1<100 else 999
print(x)

خروجی (1):

Enter number : 65
333

خروجی (2):

Enter number : 280
999

نمونه ای از (if , elif , else):

برای تمرین دستورات شرطی در پایتون می خواهیم برنامه ای بنویسیم که به عنوان ورودی شماره ماه و روز را از ما بگیرد و به عنوان خروجی چندمین روز سال را نمایش دهد.

d=int(input("Enter day : "))
m=int(input("Enter month : "))
if 1<=m and m<=6 :
    day=(m-1)*31+d
    print(day)
elif 7<=m and m<=12 :
    day=(m-1)*30+6+d
    print(day)
else:
    print("Error")

خروجی(1):

Enter day : 15
Enter month : 5
139

خروجی(2):

Enter day : 9
Enter month : 7
195

خروجی(3):

Enter day : 29
Enter month : 18
Error

کلمه کلیدی (pass):

این کلمه زمانی استفاده می شود که ما بعدا می خواهیم کد درون (if , elif , else , for …) را بعدا بنویسیم.
نمونه:

if 1<=m and m<=6 :
    pass

دستور  (math – case):

نکته: (math - case) در نسخه (3.10)  به بالا موجود است.
گاهی می خواهیم با مقدارهای مختلف تصمیم های مختلف بگیریم می توانیم از (math - case) استفاده کنیم.
ساختار:

match : نام متغیر
    case مقدار :
        کدهایی که درصورت برابر بودن مقدار اجرا می شوند
    case مقدار :
کدهایی که درصورت برابر بودن مقدار اجرا می شوند            
    case _  :
        کدهایی که اگر مقداری با مقدار درون متغیر برابر نبود اجرا می شود

نمونه:

num1=int(input("Enter number : "))
match num1 :
    case 1:
        print("ali")
    case 7:
        print("reza")
    case 20:
        print("mehdi")
    case -3:
        print("ahmad")
    case _:
        print("Error")

خروجی(1):

Enter number : 20
mehdi

خروجی(2):

Enter number : -3
ahmad

خروجی(3):

Enter number : 1
ali

خروجی(4):

Enter number : 100
Error

نکته: در آخر باید با (_) پر کرد که مانند (else) در (if , elif , else) عمل می کند.
نکته: (math) و (case) محدوده دارند.

از زمان خود به درستی استفاده کن🕒
برای پرسیدن سوال درباره ی دستورات شرطی در پایتون و... می توانید سوال خود را به گروه تلگرامی پایتون کاران درسمن ارسال کنید.
امیدورایم که این جلسه از آموزش برای شما همراهان همیشگی درسمن مفید بوده باشد وخوشحال می‌شویم هر گونه پیشنهاد یا انتقادی دراین زمینه بود برای ما در قسمت نظرات ارسال کنید.