معرفی انواع داده‌ها در زبان پایتون

انواع داده Data Types در پایتون

در این فصل از آموزش پایتون با مطالب زیر آشنا می شویم:

• انواع داده ها در پایتون(Python Data Types)
• مراحل پردازش اطلاعات
• داده های عددی
• داده های رشته ای
• داده های منطقی
• آشنایی  با سیستم های اعداد
• آشنایی با تابع (type)
• آشنایی با دستور و تابع  چاپ (print)
• چگونگی کامنت کردن در زبان برنامه نویسی پایتون

انواع داده ها در پایتون(Python Data Types):

مراحل پردازش اطلاعات:

در عصر شگفت انگیز تکنولوژی ما داده ها را به کامپیوتر می دهیم و کامپیوتر آن را توسط نرم افزار ها که با زبان های برنامه نویسی ساخته شده اند ویرایش و اطلاعات را بر می گرداند.

انواع داده ها در زبان برنامه  نویسی پایتون:

زبان برنامه نویسی پایتون یکی از قدرتمند ترین نگهداری اطلاعات یا داده را دارد که شما می توانید یک عدد چند صد رقمی یا یک متن طولانی را با زبان برنامه نویسی پایتون نگهداری کنید. همچنین برای تعریف آن با زبان های برنامه نویسی دیگر بسیار متفاوت است زیرا که نوع داده را خود مفسر تعیین می کند.

داده های عددی:

زبان برنامه نویسی پایتون می تواند با داده های عددی کار کند. داده های عددی بسیار مهم هستند که در روزمره از آن ها بسیار استفاده می شود مانند حساب بانکی محاسبات و...
داده های عددی به سه دسته تقسیم می شوند:

1. اعداد صحیح
2. اعداد اعشاری
3. اعداد مختلط

اعداد صحیح (int):

داده ی اعداد صحیح برای تعریف این نوع داده کافی است یک نام متغیر یا شناسه تعریف کنید و بعد از آن با (=) مقدار عدد صحیح را در یکی از خانه های (RAM) ذخیره کنید.

نمونه:

1. متغیری با نام (a) که در آن عدد صحیح مثبت 12 در آن ذخیره شده است.
2. متغیری با نام (b) که در آن عدد صحیح منفی 234 در آن ذخیره شده است.
3. متغیری با نام (c) که در آن عدد صفر در آن ذخیره شده است.
4. متغیری با نام (d) که در آن یک عدد با تعداد رقم های بالا در آن ذخیره شده است.
5. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (a)
6. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (b)
7. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (c)
8. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (d) جمع با مقدار 1  
9. خروجی: 12
10. خروجی: 234-
11. خروجی: 0
12. خروجی: 848658435458443886548678599654876976985486435 در این خروجی قدرت پایتون نمایان می شود زیرا پردازش رقم های بالا در زبان برنامه نویسی پایتون امکان پذیر است.

کدها:

a = 12
b = -234
c = 0
d = 486584354584438865486785996548769769854864357
print(a)
print(b)
print(c)
print(d+1)

اعداد اعشاری (float):

یکی دیگر از داده های که در پایتون وجود دارد اعداد اعشاری هستند.

نمونه:

1. متغیری با نام (a) که در آن عدد اعشاری 23.546789 در آن ذخیره شده است.
2. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (a)
3. خروجی: 23.546789

اعداد مختلط (complex):

یکی دیگر از داده های که در پایتون وجود دارد اعداد مختلط هستند که بیشتر برای کسانی که ریاضی را به طور حرفه ای کار می کنند.

نمونه:

1. متغیری با نام (num1) که در آن عدد مختلط 2+3j در آن ذخیره شده است.
2. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (num1)
3. خروجی: (2+3j)

داده های رشته ای

رشته ها یکی از پرکاربرد ترین داده در زبان برنامه نویسی پایتون هستند.
برای تعریف آن ها باید از (' ') ، (" ") ، (''' ''')  یا (""" """) استفاده کرد.

نمونه:

1. متغیری با نام (str1) که در آن با استفاده از ( ' ' ) رشته (ali reza) در آن ذخیره شده است.
2. متغیری با نام (str2) که در آن با استفاده از ( " " ) رشته (ali reza) در آن ذخیره شده است.
3. متغیری با نام (str3) که در آن با استفاده از ( ''' ''' ) رشته (ali reza) در آن ذخیره شده است. برای تشخیص تفاوقت با استفاده از کمی فاصله آن را متفاوت کردیم.
4. متغیری با نام (str4) که در آن با استفاده از ( """ """ ) رشته (ali reza) در آن ذخیره شده است.
5. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (str1)
6. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (str2)
7. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (str3)
8. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (str4)
9. دستور پرینت (print) برای شناسایی جنس متغیر (str1)
10. خروجی: ali reza
11. خروجی: ali reza
12. خروجی: ali                 reza
13. خروجی: ali reza

جنس رشته ها:

نمونه:

نکته : نوشتن رشته طولانی با استفاده از  """ """ و یا ''' ''' توصیه می شود چون محدودیت ندارد  همچنین می توانیم شکل و ظاهر دلخواه را اعمال کنیم.

نمونه:

کد:

str1='ali reza'
str2="ali reza"
str3='''ali 
                            reza'''
str4="""ali reza"""
print(str1)
print(str2)
print(str3)
print(str4)
print(type(str1))

علت وجود (" ") و (' '):

گاهی می خواهیم در رشته خود از (") و یا (') استفاده کنیم در صورتی که در رشته از (") و بیرون رشته از (" ") باعث بروز خطا نحوی اتفاق می افتد.

راه حل اول:

نکته: زمانی که می خواهیم درون رشته از (") استفاده کنیم باید در بیرون رشته از (') استفاده کنیم تا برای ذخیره سازی و ... به مشکل بر نخوریم.
نکته: زمانی که می خواهیم درون رشته از (') استفاده کنیم باید در بیرون رشته از (") استفاده کنیم تا برای ذخیره سازی و ... به مشکل بر نخوریم.

کد:

str1 = 'sgfajshg"fjsasab'
str2 = "sdhgfhasgdjsabjdbsa'sajdhgsaghdsa"

print(str1)
print(str2)

راه حل دوم:

می توانیم با استفاده از (/) در زمان هایی که کارکتر هایی که بر روی پایتون اثر دارند آن ها را ذخیره و چاپ کنیم.

نمونه:

کد:

str1 = "jdhgsa\"askdgs\\agsa"
print(str1)
print(type(str1))

نوع داده ی منطقی:

یکی دیگر از داده های زبان برنامه نویسی پایتون ، داده های منطقی است که این نوع داده برای زمانی استفاده می شود که می خواهیم دو وضعیت را نگهداری و از آن استفاده کنیم.

مثال:

1. آنلاین بودن یا نبودن
2. فعال بودن یا نبودن
3. قبول شده یا قبول نشده
4. زن یا مرد
5. ساکن است یا ساکن نیست
6. جست و جو شده یا نشده

در تمامی مثال های بالا بهتر از داده ی منطقی (True) و (False) استفاده کنیم.
به عنوان مثال می توانیم آنلاین بود را (True) در نظر بگیرریم و آفلاین بودن را (False)
جنس این نوع داده (bool) است.
نکته : حتما باید این دو را حروف اول آن ها را بزرگ بنویسیم.

نمونه:

1. متغیری با نام (flag1) که در آن (True) در آن ذخیره شده است.
2. متغیری با نام (flag2) که در آن (False) در آن ذخیره شده است.
3. دستور چاپ (print) برای چاپ مقدار متغیر (flag1)
4. دستور چاپ (print) برای چاپ مقدار متغیر (flag2)
5. دستور چاپ (print) برای شناسایی جنس متغیر (flag1)
6. دستور چاپ (print) برای شناسایی جنس متغیر (flag2)
7. خروجی: True
8. خروجی: False
9. خروجی: <class 'bool'>  که نشان می دهد جنس متغیر و نوع آن منطقی و (bool) است.
10. خروجی: <class 'bool'>  که نشان می دهد جنس متغیر و نوع آن منطقی و (bool) است.

کد:

flag1=True
flag2=False
print(flag1)
print(flag2)
print(type(flag1))
print(type(flag2))

آشنایی با دستور چاپ (print):

این دستور برای چاپ در خروجی استفاده می شود.
این دستور یکی از مهم ترین دستورات به شمار می رود و کاربرد بسیار زیادی دارد.

ساختار دستور (print):

print(مقدار)

مراحل نوشتن دستور:

1. کلمه (print) را وارد کنید.
2. بعد از آن بدون فاصله پرانتز () بگذارید.
3. شما می توانید مقادیر مختلف را درون پرانتز قرار دهید.

نکته : زبان برنامه نویسی پایتون حساس به فاصله است که اگر رعایت نشود باعث خطا در اجرا می شود.
در ادامه  درس ها بیشتر با این دستور آشنا می شویم.

آشنایی با  سیستم های اعداد:

ما در زندگی روزمره از سیستم ده دهی یا برمبنای 10 استفاده می کنیم.
اما در سیستم های کامپیوتر و.... از مبنای دو ، مبنای هشت ، مبنای ده و مبنای شانزده استفاده می شوند.
مبنای دو (BIN): از  اعداد 0 تا 1 ساخته می شود.

نمونه:

11 1001
برمبنای ده (57)
مبنای هشت (OCT): از  اعداد 0 تا 7 ساخته می شود.

نمونه:

71
برمبنای ده (57)
مبنای ده (DEC): از  اعداد 0 تا 9 ساخته می شود.

نمونه:

192
مبنای شانزده (HEX): از  اعداد 0 تا 9 A B C D E F  ساخته می شود.
A نماد عدد 10 است.
B نماد عدد 11 است.
C نماد عدد 12 است.
D نماد عدد 13 است.
E نماده عدد 14 است.
F نماده عدد 15 است.

نمونه:

A1
برمبنای ده (161)

محاسبه این اعداد با استفاده از ماشین حساب:

راهنما:

1. ماشین حساب سیستم عامل خود را باز کنید و بر روی منو کلیک کنید.
2. و از منوی باز شده گزینه ی (Programmer) را انتخاب کنید.

نمونه:

1- قسمت تبدیل به مبنای شانزده

نمونه:

2- قسمت تبدیل به مبنای ده

نمونه:

3- قسمت تبدیل به مبنای هشت :

نمونه:

4- قسمت تبدیل به مبنای دو :

نمونه:

تعریف اعداد با مبناها در زبان برنامه نویسی پایتون:

تعریف عدد با مبنای دو :

نماد این سیستم (0b یا  0B) است که برای تعریف این نماد باید استفاده شود.
نکته: همان طور که گفته شد این نوع سیستم از اعداد (1 و 0) ساخته می شوند.

نمونه:

نکته: همچنین می توانیم حرف (b) را بصورت بزرگ هم نوشت.  این نکته برای تمامی این نوع اعداد صدق می کند.

نمونه:

1. متغیری با نام (num1) که در آن عددی با مبنای دو در آن ذخیره شده است.
2. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (num1)
3. خروجی: (22) بر مبنای ده

کد:

num1 = 0b10110
print(num1)

تعریف عدد با مبنای هشت :

نماد این سیستم (0o یا 0O) است که برای تعریف این نماد باید استفاده شود.
نکته: همان طور که گفته شد این نوع سیستم از اعداد (7 و 6 ، 5 ، 4 ، 3 ، 2 و 1 ، 0) ساخته می شوند.

نمونه:

1. متغیری با نام (num2) که در آن عددی با مبنای هشت در آن ذخیره شده است.
2. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (num2)
3. خروجی: (2695) بر مبنای ده

کد:

num2 = 0o5207
print(num2)

تعریف عدد با مبنای ده :

نکته: همان طور که گفته شد این نوع سیستم از اعداد (9 و 8 و 7 و 6 و 5 و 4 و 3 و 2 و 1 و 0) ساخته می شوند

نمونه:

1. متغیری با نام (num3) که در آن عددی با مبنای ده در آن ذخیره شده است.
2. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (num3)
3. خروجی: (65)

کد:

num3 = 65
print(num3)

تعریف عدد با مبنای شانزده :

نماد این سیستم (0x یا 0X) است که برای تعریف این نماد باید استفاده شود.
نکته: همان طور که گفته شد این نوع سیستم از اعداد (9 و 8 ، 7 و 6 ، 5 ، 4 ، 3 ، 2 و 1 ، 0) و همچنین (A B C D E F) ساخته می شوند.

نمونه:

1. متغیری با نام (num4) که در آن عددی با مبنای شانزده در آن ذخیره شده است.
2. دستور پرینت (print) برای چاپ مقدار متغیر (num4)
3. خروجی: (23218)

کد:

num4 = 0x5AB2
print(num4)

آشنایی با تابع (type):

این تابع برای شناسایی جنس متغیر و نوع داده ها استفاده می شود. این تابع برای ورودی یک نام متغیر و یا مقدار می خواهد. و برای نمایش در خروجی می توان از تابع (print) استفاده کرد.

ساختار:

type (مقدار و یا نام متغیر)

نمونه:

1. متغیری با نام (num1) که در آن عددی با مبنای دو در آن ذخیره شده است.

2. دستور چاپ (print) برای شناسایی جنس متغیر (num1)

3. دستور چاپ (print) برای شناسایی جنس مقدار (100)

4. دستور چاپ (print) برای شناسایی جنس مقدار (1.0)

5. دستور چاپ (print) برای شناسایی جنس مقدار ("Darsman")

6. خروجی: <class 'int'>  نشان می دهد که متغیر (num1) از جنس (int) عدد صحی است.

7. خروجی: <class 'int'>  نشان می دهد که مقدار (100) از جنس (int) عدد صحیح است.

8. خروجی: <class 'float'>  نشان می دهد که مقدار (1.0) از جنس (float) عدد اعشاری  است.

9. خروجی: <class 'str'>  نشان می دهد که مقدار (Darsman) از جنس (str) رشته است.

کد:

num1 = 0b10110
print(type(num1))
print(type(100))
print(type(1.0))
print(type("Darsnam"))

چگونگی کامنت کردن در زبان برنامه نویسی پایتون:

زمانی می خواهیم  یک کد را بی اثر کنیم و یا برای کد نوشته شده توضیحاتی بنویسیم برای این کار می توان در نرم افزار (Visual Studio Code) متن مورد نظر را انتخاب (Select) و با استفاده از کلید میانبر (Ctrl + / ) آن خط کامنت یا بی اثر می شود.
برای کامنت یا بی اثر کردن خط می توان اول آن خط از (#) استفاده کردن و آن خط بی اثر می شود.

راهنما:

1. متن را انتخاب کنید

2. کلید های (Ctrl)  و (/)  را فشار دهید.

نظرات

---

اکبرشاهی

سلام من خودم زمانی دبیر آموزش برنامه نویسی بودم اما لذت میبرم از زیبایی تدریس شما

پشتیبانی 1

سلام خیلی ممنون از حسن نظر شما، امیدواریم برایتان کاربردی و مفید بوده باشد.

مهدی یوسفی

فوق العاده تدریس میکنه عالی درس میده از بیس من یک دوره گرفتم پایتون از سایت دیگه اصلا متوجه درس دادن اش نمی شویم ولی استاد عباسی خوب درس میده

پشتیبانی 1

از تعریف و  تمجید شما بسیار ممنون هستیم.

احمد سیاری

عالی

پشتیبانی 1

ممنون از نگاه خوبتون.

شقایق

واقعا خیلی لطف میکنید ک این اموزشارو اون هم بصورت رایگان میزارید.آموزشای زیادی دانلود کردم ولی هیچ کس ب خوبی شما تدریس نمیکنه.اونقد عاشق ویدیو ها شدم ک پشت سر هم تا وقتی ک چشم هام درد نکنه نگا میکنم و تمرین میکنم.خیلی خوب درس میدید.ممنون

پشتیبانی 1

سلام شقایق عزیز، ما خیلی خوش حال هستیم که دانشجویان مشتاقی مثل شما داریم همینطوری با قدرت پیش روی کنید و دانش خودتان را با درسمن چندین برابر کنید. آینده برنامه نویسی برای افراد سخت کوش و تلاشگر است.

شاهین

چقدر خوبین شماااااااااااااااااااااااااااا

پشتیبانی 1

مرسی شاهین جان، نظر لطف شما است.

بهنام آقاجانی

عالی بود خسته نباشید

پشتیبانی 1

ممنون از شما دوست عزیز